@straszny
Tak się zastanawiam, czy nie jesteśmy aby niewolnikami tradycyjnej formy własności (gruntów). Im dłużej się temu przyglądam, tym bardziej jestem skłonny przychylić się do tezy, że we współczesnym, dynamicznie zmieniającym się świecie, model zastosowany w Chinach może być lepszy.

Dlaczego?
Widać to chociażby w naszym kraju na każdym kroku:
- problemy z rozbudową infrastruktury, szczególnie w miastach, gdzie nie możesz poszerzyć wąskich arterii,
- problemy z realizacją inwestycji, gdy konkurencja postara się ją przyblokować: tutaj znam dobrze przykład z mojego miasta, gdy pewien dobrze znany cwaniaczek w odpowiednim momencie kupił małą działeczkę w samym centrum planowanej dużej galerii, przyblokował ją, sprawa ciągnęła się latami, sam w tym czasie wybudował dwa konkurencyjne obiekty, a kiedy już pod koniec budowy konkurent zbankrutował, sam z łatwością przejął tę inwestycję,
- koszmarki architektoniczne czy rudery, które szpecą tkankę miast, a właściciela w żaden sposób nie można zmusić do zmiany ego stanu rzeczy,
- i jeszcze parę innych czynników z tym związanych.

Oczywiście należało by się dobrze zastanowić, jak długo i na jakich zasadach powinna trwać dzierżawa, jakie przysługują odszkodowania, etc.

@spider_co
generalnie w klasycznym ujęciu tematu własność jest nieodłącznym elementem kapitalizmu, systemu gdzie teoretycznie gromadzenie kapitału i posiadanie trwałej własności jest kluczem do systemu. Więc jest to po prostu anomalia systemowa w ramach założeń (założeń niepodważalnej własności), które się sprawdzały zawsze.

w praktyce we wspomnianych Chinach nie ma nic systemu własności i gromadzenia kapitału, jaki znamy z teorii XIX wiecznych liberałów, bo koszty trzymania kapitału w banku są tam horrendalne, bańki są państwowe i partia ustala jedno stałe oprocentowanie w nich, niższe a nie wyższe niż inflacja w kraju. Więc ludzie nauczyli się że kasę jest dość trudno z kraju wywieść, gromadzić pieniądze w systemie finansowym jest również niezwykle trudno, a chińska giełda już dwa razy poległa mocno, więc muszą być reinwestowane. W ten sposób komuniści wymusili zupełnie nie kapitalistycznie nakręcenie ogromnego ruchu oddolnej działalności gospodarczej, takie leninowskie NEP do kwadratu.  Swoją drogą jakby Lenin żył a nie szaleniec Stalin to NEP był tym samym tak naprawdę co chiński cud gospodarczy, tylko skala była trochę mniejsza, też pewnie ZSRR poszedłby drogą oddolnego bogacenia się drobnych przedsiębiorców przez wymuszoną reinwestycję ich dóbr. 

Kto tu jest większym niewolnikiem systemu? Azjaci nie mający tak naprawdę nic na zawsze swojego ale budujący (czasem nawet wielkie) bieżące majątki w ramach systemu, czy cywilizacja białego człowieka wynosząca własność z prawem dziedziczenia na piedestał, często wbrew systemowi. Azjaci z myślenie konfucjańskim że system jest najważniejszy a jednostka musi się dopasować albo zginie, czy Europejczycy stawiający na piedestał wolność człowieka?

Byłoby to ciekawe do dyskusji ale u nas zamieni się to zaraz w fałszywy obraz zdiabolizowany socjalizm kontra wynoszony na piedestał kapitalizm (co ani tu ani tam jest przecież nieprawdziwym obrazem), więc jeśli tak ma się stać, a już jak mają wrócić te koszmarne klótnie jakie były tu z 1084 to wolałbym nie kontynuować. 

@spider_co
wiesz dlaczego np Turcja przegrała na dłuższą metę z krajami feudalnymi Europy? Nigdy nie powstała tam z Sipahów prawdziwa warstwa rycerska, która mogłaby się zamienić w szlachtę a ta później w burżuazję i inwestorów. Od czasu najazdu Tatarów, potem zawsze w Turcji obowiązywała zasada dożywotniego posiadania ziemi. Żołnierz/rycerz był obdarowywany przez sułtana majątkiem ziemskim, ale nic nie mógł z tego przekazać synom, majątek po jego śmierci wracał do sułtana a nie przechodził do synów, którzy jeśli się nie wykazali przed sułtanem to biedowali i tracili pozycję wypracowaną całym życiem ojca. 

Do tego dzieci sipahów wiedząc że po śmierci rodzica mogą wszystko stracić wyciskali biednych chłopów straszliwie, próbując zmonetyzować majątek ile się da za życia jednego pokolenia.

więc nawet z takiego historycznego punktu widzenia uświęcona własność ziemi wydaje się rozwiązaniem lepszym w skali setek lat niż ziemia dzierżawiona przez jednostkę od systemu. 

zobaczymy jak na dłużsża metę sprawdzi się rywalizacja między Indiami, które w ramach ogromnego programu zmian w kraju, na wzór Europejczyków nadały zbywalne i dziedziczone prawa własności swoim obywatelom, i Chin, które nadają tylko czasowe prawa niezbywalne. Wg mnie Indie, lepiej wzorując się na Europie, w długiej perspektywie czasu wygrają. 

@straszny
Dla mnie zawsze wolność jednostki była, jest i będzie najważniejsza.
Nie w tym rzecz. Zastanawiam się, czy nasze tradycyjne już przywiązanie do ziemi nie robi przypadkiem z nas niewolników. Zauważ, że obecnie kapitał wirtualny jest o wiele większy, niż fizyczny. We współczesnym świecie prawo własności wydaje się właśnie mocno ograniczać rozwój. Coś , co kiedyś było siłą napędową, teraz zaczyna być kulą u nogi. Im większe przedsięwzięcia - a ambicje człowieka sięgają już przecież poza naszą planetę, tym bardziej staje się to wyraźne. Bez zmiany mentalności wydaje się, że nie przeskoczymy z myślenia na małą, lokalną skalę, na myślenie globalne. Pod tym względem Chiny wydaje się, że wyprzedzą wkrótce cały zachodni świat.

Wybiegając w przyszłość: zostawmy Ziemię w spokoju. Co tu zrobić przykładowo z kolonizacją Księżyca, czy Marsa? Załóżmy, że pierwsi koloniści będą z U$A i z ich prawem własności stwierdzą, że teraz cały glob należy do nich, bo go pierwsi zasiedlili. Cała reszta ma się dostosować, czy właśnie należy zmienić całą ludzką mentalność, dochodząc do wniosku, że każdy z nas jest tylko gościem na danym skrawku globu, dopóki bije nasze serce?

@spider_co
czym majątek bardziej wirtualny tym większe beda na nim straty w razie kolejnych kryzysów. Owszem w okresach hossy "chińskie" myślenie o bogaceniu się w ramach systemu może wydawać się lepsze, bo PKB rośnie szybciej, ale w okresach bessy już tak nie będzie, bo będzie z kolei dużo szybciej spadać. Sami Chińczycy bedą uciekać wtedy do zakupu trwałych wartości poza granicami swojego kraju, których nikt im nie zabierze "ze względu na interes państwa" (co tylko pogłębi bessę). Zresztą już to robią i najchętniej kupują ziemię w Europie, bo wiadomo gdzie jest najstabilniej. Stąd też np popularne w Chinach prywatne zakupy złota - to jedno z nielicznych trwałych dóbr, które rząd nie kontroluje i można go gromadzić i łatwo przekazać następnemu pokoleniu, w przeciwieństwie do ziemi czy inwestycji budowlanych, czy np Bitcoinów, które Chińczycy widzieli jak ziemię obiecaną między wirtualnym majątkiem a czymś trwale swoim, ale partia im jednak to zbanowała.... 

Załóżmy, że pierwsi koloniści będą z U$A i z ich prawem własności stwierdzą, że teraz cały glob należy do nich, bo go pierwsi zasiedlili. 

USA i wszystkie wielkie kraje świata (kraje Unii Europejskiej, Rosja, Indie, Chiny) ratyfikowały międzynarodowe przepisy ONZ o tym że przestrzeń kosmiczna jest wspólna i nie działa w nim prawo własności. Tak jest w tej chwili w każdym razie. 

@straszny
Hossa/bessa... Ja nie wnikam w szczegóły.
Od postępującej cyfryzacji nie uciekniemy już, niestety. Świat będzie się coraz bardziej wirtualizował i nasze obecne myślenie, z całą pewnością, niedługo diametralnie się zmieni. To, że teraz jesteśmy silnie przywiązani do przestrzeni fizycznej, w przyszłości niekoniecznie będzie równie oczywiste.

Tak jest w tej chwili w każdym razie.
No właśnie. Niestety, ale samorzutnie nasuwa się pytanie, czy w przypadku kryzysu surowcowego/energetycznego, tak w dalszym ciągu te ustalenia będą obowiązywać?

@spider_co
generalnie masz rację że jest tu wielka niewiadoma, że świat finansów i majątków staje się wirtualny w niewiarygodnie szybkim tempie... do tego dochodzi postępująca jak szalona robotyzacja świata, i nowe przełomy medyczne mające dać naszemu pokoleniu ponad 150 lat życia ( LINK).... 

czy jest tu miejsce na klasyczne definicje kapitalizmu? Coraz mniej. Z kolei można powiedzieć o socjalizmie, który przez kontrolę technologii cyfrowych przez rządy, że niejako wraca do łask systemu. Ale obydwa pojęcia wracają kompletnie odmienione od tego co rozumieli przez nie ludzie 200, 100 czy nawet jeszcze 50 lat temu. 

Tylko nie wiem co polski (czy chiński czy jakikolwiek inny) ZUS zrobi ze mną jak okaże sie że ma mi wypłacać emeryturę przez 70 lat...

@Straszny A wyślą człowieka z kodem paskowym na karku, który odczytuje się jako 47, i zrobią z Tobą porządek  W ogóle jak możesz chociaż myśleć o tym, by żyć tak długo i obciążać system socjalny ukochanego kraju. Bądź Patriotą i grzecznie przestań oddychać w dniu np. 70'ych urodzin  I nie zapomnij by część majątku na Kościół zapisać

@kotin

Mieszasz pojęcia.

Większość rzeczowych dyskusji w sytuacji kiedy jej uczestnicy wykazują dobrą wolę zmierza do momentu, w którym należy przedstawić definicje używanych pojęć. Niestety mój wpis, który cytujesz, magicznie zniknął więc w skrócie, żeby już nikogo nie denerwować:
Definicja nr.1. wg. wiki
Definicja nr.2. wg. wiki
Każdy może sam sobie wywnioskować bliżej, którego z powyższych jesteśmy.
Mnie zawsze denerwuje zrzucanie winy za problemy dzisiejszego świata na kapitalizm, w sytuacji kiedy daleko nam do tego systemu. Kapitalizm to wolny rynek, na wolnym rynku tylko podaż i popyt ustalają ceny.
Aktualnie ceny paliw, energii, żywności i wielu innych (np. cena pieniądza czyli stopy procentowe) są regulowane więc nie ma mowy o wolnym rynku, bo ceny powyższych bezpośrednio rzutują na ceny wszystkiego.
Produkcja żywności jest jawnie regulowana, przez kwoty, dopłaty itp. = brak wolnego rynku.

Kończąc na prośbę moderatora.
Tematu JKM nie zacząłem, ani JKM nie cytowałem.
Głównie pan straszny sugerował wielokrotnie, że moje poglądy to poglądy JKM co nie do końca jest prawdą.
Kończąc temat Rzymu.
O przyczynach ekonomicznych upadku dużo pisał von Mises i inni ekonomiści, można sobie poszukać.
Warto zerknąć na drugą przyczynę na stronie history.com
Zresztą przyczyny ustrojowe i ekonomiczne wielu konfliktów czy upadków państw są często pomijane w ogólnej świadomości.

@straszny

Tylko nie wiem co polski (czy chiński czy jakikolwiek inny) ZUS zrobi ze mną jak okaże się że ma mi wypłacać emeryturę przez 70 lat..

Opcje są dwie. Albo się wypnie i przestanie płacić. Albo będzie płacił "do końca" ale coraz niższe świadczenia, za 30 lat pewnie na poziomie 1/10 ostatniego wynagrodzenia.
    Ty czy ja nie powinniśmy w żadnym stopniu liczyć na emerytury z ZUS.
Dlatego tak wielkim błędem jest powrót do starego wieku emerytalnego przez PiS.
    W ustawie emerytalnej raczej powinno się zawrzeć mechanizm automatycznego przesuwania wieku emerytalnego wraz z wydłużającą się oczekiwaną długością życia. Np. tak, żeby celować w emerytury trwające 15-20 lat, czyli okres kiedy już rzeczywiście ludzie mogą być schorowani i kompletnie nie zdolni do samodzielnego utrzymania.
Można też zachęcać do budowania więzi rodzinnych i promować utrzymywanie rodziców przez dzieci.
Osobiście inwestycję w dzieci a przede wszystkim w ich wychowanie uznaję za najlepszą inwestycję.

@ga1sch
Z całym szacunkiem do Wiki, artykuł który cytujesz do jednego worka wkłada dziewiętnastowieczny socjalizm broniący robotników, z krwiożerczymi dyktaturami dwudziestego wieku. To może i kwestia definicji, może, ale ja mam dowód na to że nie można tych kierunków politycznych utożsamiać ze sobą. Można je porównywać, a nawet mają wspólne źródło, ale nie są tym samym, jak krzesło ogrodowe nie jest tym samym, co krzesło elektryczne.
Dowód? Proszę: Przełom lat dwudziestych i trzydziestych w Niemczech. Oprócz innych partii, występują tam partia socjalistyczna, partia komunistyczna (ta od Kominternu) i NSDAP. Porównaj ich założenia, programy i praktykę działania. To na prawdę nie to samo.
 
Czystego systemu wolnorynkowego już nie ma, tu się zgadzamy. Może wnioski jedynie mamy niekiedy inne z tego powodu.

O przyczynach upadku starożytnego Rzymu można wiele, ale nie wydatki socjalne pogrzebały imperium.
Wojny były przyczyną bezpośrednią. Plemiona uderzające z coraz większą siłą , pchane wielką wędrówką ludów. Wydatki na wojnę... Drugą przyczyną w skrócie oczywiście był upadek ówczesnej klasy średniej i drobnych właścicieli. Rolników przede wszystkim, ale również podobnych im zamożnością rzemieślników i kupców, których rodzinne interesy wiązały uczuciowo ludzi z domem, gospodarstwem i dawały moralne podstawy do patriotycznych postaw. Gdy zabrakło rekrutów czujących związek między ojczyzną, a bezpieczeństwem swojego gospodarstwa, warsztatu... Rzym upadł.
Wielcy latyfundyści z łatwością dogadywali się z najeźdźcą, posłuszni patriotyzmowi rodu, a nie państwa. Niewolnicy i biedota, nie czuli potrzeby ryzykowania życia bez potrzeby.

@kotin
wspaniała pozycja, którą Ci bardzo polecam (już to kiedyś robiłem)
Peter Heather, Upadek Cesarstwa Rzymskiego
mimo że pozycja stricte naukowa, pisana świetnym językiem na granicy opowieści, czyta się bardzo lekko mimo 600+ stron.

generalnie Hether  przez ogromne tomiszcze rozprawia punkt po punkcie się ze wszystkimi mitami jakie narosły wokół problemów cesarstwa, wokół ideologii jaką próbowano z tym wiązać itd. Korzysta z np zachowanych wspomnień senatorów, zwykłych mieszczan, różnych dokumentów itd. (że religia katolicka rozwaliła państwo, Autor udowadnia że nie, że kryzys agrarny załamał przychody centralne, też to obala, że centralizacja administracji źle wpłynęła na strukturę wpływów podatkowych - też udowadnia że zupełnie nie).

Do IV wieku mimo wszystkich swoich problemów Cesarstwo było w generalnie doskonałej formie, o czym świadczą wspomnienia ludzi podróżujących po imperium. Było bezpiecznie, cywilizacja kwitła. Gdyby nie ta niewiarygodna fala ludów, której nie dało się przewidzieć i wcześniej przygotować na tak ogromną skalę, gdyby te ludy nie wlały się tak gwałtownie w granice cesarstwa i nie załamały wpływów podatkowych, z których utrzymywano tą ogromną rzymską armię, zarówno jednostki limitanei, comitatenses i palatini, nic nie zapowiadało upadku

Morale w pewnym sensie, ale w tym, że poddany potężnej indokrynacji kościoła katolickiego chłop italski stał się całkowitym pacyfistą, natywni Rzymianie z Italii odmawiali wzięcia nawet do ręki broni, przekonani przez kościół katolicki że to jest grzech. Ale Rzym dał sobie z tym radę! Obszedł to tworząc mieszaną armię najemników, imigrantów i rekruta z innych prowincji. Armia była wciąż bitna, niezwykle zaawansowana technologicznie, i zdyscyplinowana do samego końca, zmniejszała się przez załamanie podatków, ale nie rozpadła nagle. Bitwy toczone przez Aecjusza, jak Pola Katalaunijskie nie wskazują na to żeby armia rzymska była postrzegana inaczej niż elita wojskowa w Europie, i jedyna siła zdolna w ogóle postawić się Hunom.

Autor wspomina tu o tym że to jak wysoki był mimo wszystko poziom tej armii rozpadającego się państwa, świadczy nawet to że przejęte przez barbarzyńskich królów jednostki comitatenses i palatini służyły jeszcze parenaście do parudziesięciu lat po upadku Rzymu, bedąc lokalnymi elitami wojskowymi (coś jak Stara Gwardia u Napoleona)! I to z zachowaniem swoich flag, odznaczeń, języka itd... 

Do prawie samego końca Rzymu i jego upadku, Rzym był w stanie wystawiać ogromne zbrojne armie, gdyby nie zbieg fatalnych okoliczności w latach 430-475, w tym najbardziej rzutowała na to nieudana wyprawa w celu odbicia Afryki, to Rzym przeżyłby bez problemu ten okres, i podobnie jak bratnie Bizancjum nie miałby problemów, wg Autora, z przeżyciem kolejnego 1000 lat albo i dłużej. 

Rzym upadł bo miał pecha, Bizancjum przeżyło i jeszcze przeszło okres ogromnej potęgi, zbiegiem okoliczności (Wizygoci pomaszerowali na zachód Imperium a nie na wschód). A przecież to w Bizancjum opresja podatkowa była dużo większa niż w zachodnim Rzymie, a to ono przeszło wspaniały rozkwit potem.

Nowoczesna -  się troszkę sypie, jakoś nie wróże im sukcesu w kolejnych wyborach. A gwoździem do trumny będzie koalicja z PO

Były prezes Sądu Apelacyjnego w Krakowie opowiada @Polityka_pl, jak był traktowany w areszcie(prawie 9 miesięcy): codzienne rozbieranie do naga; brak dostępu do dentysty, choć wypadły mu dwa zęby; niewydanie garnituru na rozprawę itd. RPO zajmie się sprawą

LINK

Polska AD 2018. Wstyd i hańba co Polacy wybrali za nierząd.

@straszny
Przeczytam, obiecuję.

Morale w pewnym sensie, ale w tym, że poddany potężnej indokrynacji kościoła katolickiego chłop italski stał się całkowitym pacyfistą, natywni Rzymianie z Italii odmawiali wzięcia nawet do ręki broni, przekonani przez kościół katolicki że to jest grzech. Ale Rzym dał sobie z tym radę! Obszedł to tworząc mieszaną armię najemników, imigrantów i rekruta z innych prowincji. Armia była wciąż bitna, niezwykle zaawansowana technologicznie, i zdyscyplinowana do samego końca, zmniejszała się przez załamanie podatków, ale nie rozpadła nagle. Bitwy toczone przez Aecjusza, jak Pola Katalaunijskie nie wskazują na to żeby armia rzymska była postrzegana inaczej niż elita wojskowa w Europie, i jedyna siła zdolna w ogóle postawić się Hunom.

Upieram się przy morale bo:
Chłop italski nie istniał już w ilościach mających wpływ na ekosystem. Ziemia była w rękach latyfundystów.
Nikt nie ujmuje elitarności legionom z czasów Aecjusza, ale to zawodowcy nie związani emocjonalnie z ojczyzną, (nawet swoją, o Rzymie nie mówiąc), a z wodzem. Wodzowie natomiast bywali lojalni wobec Rzymu, ale nie było to regułą.
Tak w skrócie.

@kotin

Chłop italski nie istniał już w ilościach mających wpływ na ekosystem. 

że co? W IV wieku populacja samej Italii przekraczała 6 mln ludzi i rosła (600 lat wcześniej, w II wieku p.n.e, liczyła 0,9 mln + 3 mln niewolników)

Pod koniec Imperium, za Konstantyna Wielkiego sama część zachodnia liczyła 34 mln osób, całe Imperium to było ok 55-60 mln ludzi.

Wodzowie natomiast bywali lojalni wobec Rzymu, ale nie było to regułą.

Heather gdzieś tam robi zestawienie że ilość zdrad, zmian stron, i wybuchów wojen wewnętrznych w trzech wiekach Cesarstwa była dużo mniejsza niż za italskiej "bardziej rzymskiej" republiki. 

 ale to zawodowcy nie związani emocjonalnie z ojczyzną,

świetnie że "czysto rzymska" Gwardia pretoriańska, zabijająca co drugiego cesarza była związana . Fakt że po jej rozwiązaniu i zastąpieniu przez jednostki Palatini, zbudowane z germańskiej elity wojskowej, faktycznie było inaczej - było profesjonalnie. Byli mega solidnym żołnierzem robiącym swoje.

@straszny
W Związku Radzieckim też milionów ludzi było sporo, ale ilość chłopów zmniejszała się bardzo szybko.
Bogatsi to nawet w gułagu kończyli, biedniejsi w kołchozach. W Rzymie starożytnym ich ilość spadała wolniej, ale pod koniec cesarstwa większość ziemi należała do wielkich posiadaczy, a chłopi spadli w drabinie społecznej na pozycję robotników rolnych, których sytuacja nie bardzo różniła się od niewolników. Ilość rodzinnych gospodarstw rolnych, które jeszcze w czasach wojen punickich były podstawą rekrutacji do piechoty legionów, spadała systematycznie...

@kotin
czy Związek Radziecki kiedykolwiek cierpiał na brak rekruta? Zupełnie nie widzę tu analogii. Rzym był przestrzenią świata o której plemiona/ludy marzyły żeby się dostać. Ostoją spokoju, długości życia, jakości życia. Miejscem niezrównanego bogactwa dla biednych plemion. Trudno o ZSRR mówić że jakieś narody zabijały się żeby tylko tam się dostać.... 

@straszny

czy Związek Radziecki kiedykolwiek cierpiał na brak rekruta?

Czemu pytasz? Bo o tym w ogóle nie rozmawialiśmy.


Rozmawialiśmy natomiast o rekrucie który mówi językiem swojego kraju, broniąc go broni też gospodarstwo swojego ojca, lub braci. Rozmawialiśmy o rekrucie, który raczej nie zostanie gwardią wodza najeźdźców. Rozmawialiśmy o źródłach świadomego patriotyzmu, a przeciwstawialiśmy mu świetnie wyszkolonych kondotierów. Dumnych, wiernych, ale tylko do następnego okresu transferowego. Możemy się dalej spierać który model jest lepszy, ale historia rozstrzygnęła to za nas. Synów klasy średniej wczesnego Rzymu pokonywali w bitwach tak Pyrrus, jak i Hannibal, ale wojny z nimi nie wygrali.
Świetnie wyszkolona "nowa falanga", mówiących w germańskich narzeczach legionistów Aecjusza, spokojnym leszczem pokonała Hunów Attyli, ale zabrakło tym Germanom świadomości bycia Rzymianami, do zapobieżenia upadku imperium.
Generalnie było im obojętne kto płaci i czym.

@kotin
czasem mam wrażenie że piszesz do jakichś licealistów... Kotin - jaki patriotyzm? Przecież dla ówczesnych ludzi Imperium nie upadło.. 100 lat po 475 Rzym był w Imperium, cała Italia nadal w nim była, germańscy wodzowie w dużej mierze złożyli hołd Cesarzowi.

Sami Bizantyjczycy też nie uważali się za element obcy (przecież byli imperium Rzymskim już ponad pół tysiąca lat), mówili o sobie, po grecku, Romaioi. Rzymianie. Tyle że po grecku. 

to opresyjne Bizancjum będzie jeszcze istniało tysiąc lat. Będzie miało przez te swoje całkowite 1500 lat istnienia wysokie podatki, biurokrację, najemne wojsko ... w mimo to będzie świetne działać.

 Rozmawialiśmy o źródłach świadomego patriotyzmu, a przeciwstawialiśmy mu świetnie wyszkolonych kondotierów

Bo Rzym pierwszy zauważył że armie z poboru nie są tak wydajne i skuteczne jak profesjonalne wojsko zawodowe.

@straszny
Pozwolisz że ja swoich wrażeń nie uzewnętrznię, bo wolę tworzyć (bardzo często prawdziwe) wrażenie, że potrafimy się pięknie różnić, jak dziś na przykład. (Przecież nawet potrafimy się zgadzać.)

Po kolei:
Fakt. Jeszcze długo potem Rzym był niezależny. Jak Mongolia dziś. Nic od niego nie zależało, a Europę ogarnęły wieki Średniowiecza.
Bizantyjczycy faktycznie uznawali się za Romaioi. Każdemu wolno, oni mieli nawet podstawy do tego poglądu, tyle że co to zmienia?
Bizancjum faktycznie będzie istniało. Można rzec że istnieje po dziś w rosyjskiej mentalności, ale z naszą europejską kulturą i spuścizną ma to niewiele wspólnego.
Nie czepiam się armii zawodowej, nawiasem mówiąc na czas wojny każda zawodowa armia uzupełniana jest poborem. Porównywałem natomiast armię z poboru, o zawodowej sprawności na skutek 25 letniej służby w niej synów klasy średniej. Zaangażowanych mentalnie i uczuciowo w obronę ojczyzny, z wojskiem najemnym, mówiącym obcym językiem, nie związanym niczym oprócz żołnierskiego honoru, (ale armia za Scypiona też miała honor) i żołdu z Rzymem.
Porównywałem też dumę Rzymian z legionów, gdy sami je tworzyli, z niechęcią i obawą, gdy barbarzyńcy nosili orły.